Rodzaje podkładek do śrub

Podkładka to prosty element pomocniczy, który w połączeniu śrubowym spełnia istotne funkcje. Rozkłada nacisk śruby lub nakrętki na większą powierzchnię, a niektóre skonstruowane są tak, by zapobiegać odkręcaniu. Ponadto przeciwdziałają one ocieraniu łba śruby bezpośrednio o krawędzie otworu, co zmniejsza naprężenia i ryzyko pęknięć. Jakie rodzaje podkładek możemy wyróżnić?

Podkładki zwykłe

Do podkładek zwykłych zaliczamy wszystkie wykonane z jednorodnego fragmentu metalu o równoległych powierzchniach. Ich podział opiera się na trzech czynnikach. Pierwszym jest klasa dokładności. Tu podkładki dzielimy na zgrubne i dokładne. Różnią się one od siebie dokładnością wykonania otworu na śrubę i profilowaniem obu brzegów podkładki. Jak łatwo się domyślić podkładki dokładne stosuje się w połączeniach, co do których stawia się większe wymagania.  Drugim aspektem jest szerokość kołnierza podkładki, wyróżniamy tutaj podkładki zwykłe, zmniejszone i powiększone. Podkładka pomniejszona stosowana jest w miejscach gdzie nie ma możliwości zastosowania większej, natomiast powiększone stosuje się tam, gdzie zależy nam na rozłożeniu nacisku łba na dużą powierzchnię (np. w konstrukcjach drewnianych, gdzie zapobiega to wgłębieniu się śruby w materiał).

Kolejnym aspektem według którego dzielimy podkładki zwykłe jest ich kształt. W tym aspekcie spotkać można podkładki kwadratowe oraz podkładki okrągłe. O wiele popularniejsze są oczywiście te drugie, które stosuje się niemal we wszystkich rodzajach konstrukcji i połączeń. Podkładki kwadratowe spotkamy wyłącznie w konstrukcjach drewnianych – taki kształt w mniejszym stopniu wgłębia się w materiał podczas dokręcania śruby.

Podkładki zapobiegające odkręceniu się śruby

Specjalnym typem są podkładki zapobiegające odkręcaniu się śrub. Tą to podkładki okrągłe za wyjątkiem podkładki odginanej dwuotworowej, która ma kształt prostokąta z dwoma okrągłymi otworami. Po wkręceniu śrub z użyciem tej podkładki, rogi prostokąta zagina się, co zapobiega samoczynnemu odkręceniu się śruby. Na podobnej zasadzie działają podkładki odginane jednołapkowe i dwułapkowe. Mają one kształt okrągły z wystającymi z jednej lub z dwóch stron „łapkami”, prostokątnymi elementami, służącymi do zabezpieczenia śruby po jej wkręceniu. Bardzo podobnie skonstruowane są podkładki odginane z noskiem, przy czym nosek jest mniejszy od łapki i może znajdować się także po wewnętrznej stronie podkładki.

Inną zasadę działania mają podkładki sprężynujące. Są one zbudowane w ten sposób, żeby po wkręceniu śruby za jej pośrednictwem oddziaływały one siłą sprężystą na dwa stykające się elementy. Siła ta utrudnia samoczynne odkręcenie się śruby.

Podkładki specjalne

Istnieje jeszcze wiele specjalnych rodzajów podkładek, na przykład podkładki wyrównujące, o nierównoległych powierzchniach, które niwelują nierówność powierzchni. Możemy wskazać też podkładki kwadratowe klinowe do łączenia ceowników, czy podkładki z otworem kwadratowym do konstrukcji drewnianych.

Podkładki są bardzo ważnym elementem każdego połączenia śrubowego. Należy dobierać je odpowiednio do właściwości łączonych materiałów i zadbać o to, by były dopasowane do wybranych śrub.